Veel mensen vragen of de schoenen waterdicht zijn. In Nederland kan het nog wel eens nat zijn, dus dan wil je graag droge voeten houden, ook tijdens je wandelingen. Er is echter nogal wat onduidelijkheid over wat nu waterdicht is.

Kaplaarzen zijn waterdicht! Waterdicht wil zeggen dat er echt geen druppel water binnen kan dringen. Kaplaarzen zijn van rubber of plastic en daar dringt niets door. Maar het ademt ook niet, dus krijg je er ontzettende zweetvoeten in.

Bij schoenen wil je juist wel dat ze ademen, omdat dit een stuk comfortabeler loopt. Daarom worden ze gemaakt van materiaal met ademende eigenschappen, maar dit betekent wel dat het op den duur vocht doorlaat. Er zal dus altijd een compromis moeten worden gevonden tussen waterdichtheid enerzijds en ademend vermogen anderzijds.

Met de komst van membranen, waarvan GoreTex de bekendste is, is hierin een grote stap gezet. Membranen zijn, simpel gezegd, lappen folie die enorm zijn uitgerekt. Hierdoor ontstaan poriën die groot genoeg zijn om waterdamp door te laten, maar klein genoeg om waterdruppels tegen te houden. Door dit te verwerken in kleding en schoenen krijg je dus ademend vermogen, maar blijft water van buiten ook buiten.

Bepalend voor het waterwerend vermogen is echter de oppervlaktespanning van het water. De oppervlaktespanning houdt de waterdruppel in zijn vorm, waardoor deze niet door de poriën van het membraan kan. Wordt de oppervlaktespanning lager, dan verliest de druppel zijn vorm en dringt hij in het materiaal door. En uiteindelijk dus ook door de poriën van het membraan. Want hoe je het went of keert, het blijven toch gaatjes.

Wanneer krijg je nu een lagere oppervlaktespanning? Vooral met de omstandigheden waarom de meeste mensen juist waterdichte schoenen willen: nat gras en regen.

Het vocht in nat gras is niet alleen gecondenseerd vocht uit de lucht, maar ook ‘zweet’ van het gras zelf, ook wel guttatievocht genoemd. Dit vocht bevat stoffen die de oppervlaktespanning van het water sterk verminderen.

Ook bij regen vermindert de oppervlaktespanning van het water. Hoe fijner de druppels, hoe lager de oppervlaktespanning. Kleine druppels komen ook zachter neer en blijven daardoor meer liggen, waardoor ze eerder in het materiaal trekken. Grote druppels vallen harder en ‘stuiteren’ daardoor meer weg.

Wanneer heb je nu water met een hoge oppervlaktespanning? Dat is bijvoorbeeld het geval bij plassen en beekjes. Niet voor niets zakken schaatsenrijders en waterspinnen niet door het wateroppervlakte heen.

Wandelschoenen zijn primair gemaakt voor wandelingen op droog terrein, maar soms kom je wel eens een nat stukje tegen, zoals een plas of een beekje. Dankzij membranen wordt dit water tegengehouden en heb je niet meteen natte voeten als je er doorheen stapt. Maar tegen doordringend vocht, zoals dus nat gras en regen, zijn de membranen niet bestand en krijg je in normale wandelschoenen toch natte voeten. Ook in schoenen met GoreTex.